Wiele osób nawet nie zdaje sobie sprawy z tego, co robi podczas snu. Niekiedy trudno nawet uwierzyć, gdy ktoś uświadomi nam, co tak naprawdę dzieje się z nami podczas nocnego wypoczynku. Jedną z czynności, której nie sposób kontrolować jest bruksizm.
Bruksizm – wszystko, co musisz wiedzieć
Bruksizm to nawykowe, nieświadome zaciskanie zębów i/lub zgrzytanie zębami. Bardzo często pojawia się także w nocy, przybierając postać napadowego bardzo nasilonego zgrzytania zębami. Bruksizm nocny może prowadzić do zmian w stawach skroniowo-żuchwowych, a nawet bólu głowy. Warto jednak wiedzieć, że ma on tendencję do samoistnego ustępowania, szczególnie u najmłodszych pacjentów. Statystycznie, bruksizm dotyczy zarówno dzieci, jak i dorosłych, ale najczęściej dotyka osoby między 25. a 45. rokiem życia. Dwa najbardziej znane objawy bruksizmu to bardzo silne zaciskanie zębów oraz nawykowe zgrzytanie zębami.
Do efektów nieleczonego bruksizmu zalicza się:
- ścieranie i pękanie zębów,
- krwawienie z dziąseł,
- nadmierne napięcie mięśni twarzy, szyi i karku,
- nieprawidłowości w stawach skroniowo-żuchwowych,
- ból, trzaski i przeskakiwanie żuchwy,
- przewlekły ból głowy i szyi,
- nadwrażliwość zębów.
Nieleczony bruksizm – jakie są jego konsekwencje?
Nieleczony bruksizm może prowadzić do licznych konsekwencji obejmujących narząd wzroku. Wymienia się m.in.:
- bolesność w okolicy oczodołów,
- suchość oka,
- okresowe nieostre widzenie,
- uczucie wysadzenia oka.
Konsekwencjach bruksizmu są również przeróżne objawy ze strony słuchu, m.in.:
- bóle ucha,
- szum w uszach,
- zawroty głowy i zaburzenia równowagi.
Dochodzi do nadmiernego ścierania, a nawet pękania zębów, zaników przyzębia oraz ubytków klinowych, które powoduje obniżenie i obnażenie dziąseł, a także do przemieszczania się zębów. Należy wspomnieć również o fakcie, iż jama ustna staje się bardziej podatna na pojawienie się próchnicy oraz nadwrażliwości zębów. W trakcie mycia zębów może występować krwawienie, a ponadto mogą pojawić się przykurcze, ograniczenie mobilności głowy, bóle głowy, ucha, karku, pleców, barku, migreny, zaburzenia słuchu, szumy, zaburzenia procesu produkcji śliny, bezsenność i zaburzenia równowagi.
Higiena snu sposobem na ograniczenie bruksizmu
Jak wiadomo, nie wystarczy położyć się do łóżka i spać przez określoną ilość godzin, by czuć się prawdziwie wyspanym. Nocny wypoczynek powinien być przede wszystkim efektywny, w czym pomaga higiena snu. Jest to nic innego, jak zbiór pewnego rodzaju zasad, które znacząco wpływają na jakość snu:
- Pamiętaj o tym, by przed snem się zrelaksować. Spokojna muzyka, książka lub dziennik to tylko jedne z wielu możliwości.
- Zadbaj o możliwie jak najbardziej schematyczny styl życia. Kładzenie się spać oraz wstawanie o podobnych porach daje poczucie bezpieczeństwa i pomaga uregulować zegar biologiczny.
- Zwróć uwagę na to, co jesz. Ogranicz spożycie kofeiny, omijaj nikotynę i alkohol, unikaj wieczornego spożywania cukru.
- Zadbaj o regularny ruch.
- Unikaj używania telefonu i komputera przed snem,
- Regularnie wietrz sypialnię.
Leczenie bruksizmu
Stomatolog może zlecić wykonanie specjalnej szyny relaksacyjnej. Co to takiego? Jest to nakładka, którą zakłada się na czas snu. Zapobiega ona ścieraniu szkliwa i tarciu górnymi zębami o dolne oraz konsekwencjom tego rodzaju nieświadomych nocnych ruchów. Nakładka musi bardzo dokładnie przylegać do zębów, aby w żaden sposób nie przeszkadzała, dlatego dobierana jest indywidualnie. Co ważne, nie jest to leczenie przyczyny choroby, a jedynie leczenie objawowe chroniące jedynie zęby.
Od niedawna problemami bruksizmu zajmują się również fizjoterapeuci stomatologiczni, którzy badając aparat żucia skupiają się na odnalezieniu przyczyny dolegliwości oraz jej leczeniu. Bardzo często wymagana jest współpraca stomatologa z fizjoterapeutą, dzięki czemu możliwe jest trwałe pokonanie problemu.
Kolejną, równie popularną metodą leczenia jest botoks. Toksyna botulinowa wstrzykiwana jest w żwacze w celu ich osłabienia. Zabieg ten przynosi bardzo szybkie efekty – pacjent odczuwa ulgę po około trzech dniach od zabiegu. Należy jednak pamiętać, ze efekt nie jest stały. Procedurę należy powtarzać co około pół roku.
Domowe sposoby na złagodzenie objawów bruksizmu również istnieją. Specjaliści polecają otwierać i zamykać usta przez kilka minut – dzięki temu napięte mięśnie żuchwy rozluźniają się. Ponadto, do bolącej szczęki można przyłożyć kostki lodu. Konieczne jest również unikanie spożywania twardych pokarmów, takich, jak na przykład orzechy. Bardzo ważnym aspektem jest całkowite odrzucenie żucia gumy, ponieważ ruch ten bardzo stymuluje mięśnie w nieprawidłowy i nienaturalny sposób. Żucie gumy przyczynia się zwiększonego napięcia mięśni twarzy i nieprawidłowych ruchów w stawie skroniowo-żuchwowym.
Odpowiednio dobrany materac i akcesoria sypialniane – czy mogą okazać się pomocne?
Nie od dziś wiadomo, że materac i akcesoria sypialniane mają olbrzymi wpływ na odczuwany poziom komfortu. Z racji tego, że rynek sypialniany stale się rozwija, coraz więcej osób decyduje się na zakup produktów, które naprawdę spełniają ich oczekiwania. Podłoża do snu przeszły w ostatnim czasie bardzo dużą metamorfozę. Dotyczy to szczególnie modeli sprężynowych, które są znane od lat, ale niekoniecznie były ulubieńcami wszystkich. Teraz się to zmieniło – niewygodne sprężyny bonnellowe zostały zastąpione zaawansowanymi technologicznie sprężynami kieszeniowymi lub multipocket, których ogromna zaletą jest fakt, iż każdy pojedynczy element ruchomy jest umieszczony w osobnej, materiałowej kieszonce. Dzięki temu sprężyny pracują zupełnie indywidualnie, zapewniają ponadprzeciętny komfort użytkowania i sprawiają, że całe podłoże do snu jest elastyczne punktowo. Nie sposób nie wspomnieć również o drugiej grupie podłoży do snu godnych uwagi. Mowa oczywiście o materacach piankowych, czyli podłożach stworzonych z najszybciej rozwijających się surowców na świecie. Tego typu modele doskonale dopasowują się do anatomicznej budowy ciała użytkownika, a ponadto są antyalergiczne i przystępne cenowo.
Jeśli jednak chodzi o akcesoria sypialniane, najważniejszym z nich zdecydowanie jest poduszka. W asortymencie profesjonalnych sklepów już jakiś czas temu pojawiły się modele ortopedyczne, czyli profilowane poduszki wykonane z pianki memory. Wyroby te są nie tylko niezwykle wygodne, ale również dobre dla zdrowia. Surowiec jest bowiem zdolny do zapamiętywania kształtu głowy i barków użytkownika, a tym samym do niezawodnego podpierania wspomnianych części ciała. To niezwykle przydatne właśnie przy bruksizmie, kiedy zbyt duży nacisk na twarz może stymulować mięśnie do wzmożonego napięcia.
Wiesz już, czym jest bruksizm i o co zadbać, by nie odczuwać jego skutków aż tak. Absolutnie nie lekceważ wizyt u specjalistów – to właśnie one mogą okazać się niezwykle pomocne w tej kwestii.
Sylwia Pierzchlewicz
mgr fizjoterapii, trener personalny
