Rwa kulszowa to schorzenie, o którym słyszał prawdopodobnie każdy. W wielu przypadkach kończy się jednak właśnie na wiedzy, że takie coś istnieje – stosunkowo mały procent osób zdaje sobie sprawę z tego, czym tak naprawdę jest rwa kulszowa oraz jakie są jej objawy. Dziś postaramy się przybliżyć nieco ten temat.
Rwa kulszowa – co to jest?
Rwa kulszowa to tak naprawdę zespół konkretnych objawów, które wynikają z uszkodzenia lub podrażnienia nerwu kulszowego i/lub jego korzeni. Wśród najczęściej występujących objawów wymienia się drętwienie, mrowienie,osłabienie siły mięśniowej mięśni kończyn dolnych, a także silny, wręcz rwący ból zlokalizowany w pośladku i promieniujący wzdłuż nogi. Atak rwy kulszowej najczęściej jest spowodowany przeciążeniem lub urazem w obrębie kręgosłupa lędźwiowego, najczęściej wskutek podnoszenia przedmiotów w nieodpowiedni sposób.
Objawy rwy kulszowej
Najbardziej charakterystycznym objawem rwy kulszowej jest wcześniej wspomniany ból promieniujący od kręgosłupa lędźwiowego przez pośladek, niekiedy aż do stopy. Jego rodzaj najczęściej jest określany jako kłujący, ciągnący, często wręcz rozdzierający i nagły. Bardzo częstym zjawiskiem u osób dotkniętych rwą kulszową są również różnego rodzaju objawy neurologiczne wynikające z uciskania nerwów. Mowa przede wszystkim o zaburzeniu czucia na skórze kończyny dolnej, mrowieniu, drętwieniu, niedowładzie stopy, czy osłabieniu odruchów. Rwę kulszową można podejrzewać jednak przede wszystkim wtedy, gdy występuje choć kilka z poniższych objawów:
- ból dolnej części pleców,
- drętwienie lub mrowienie części nogi,
- trudności w poruszaniu całą nogą lub jej częścią (np. stopą),
- ból określany jako elektryczny, nagły, który utrudnia wykonywanie podstawowych czynności (np. wstawanie),
- ból z tyłu uda i łydki, który nasila się podczas obciążania kręgosłupa lub przyjęcia nieodpowiedniej pozycji.
Jak często występuje rwa kulszowa?
Bóle pleców są, jak wiadomo, na porządku dziennym. Szacuje się, że nawet 90% populacji cierpi z ich powodu na wcześniejszym lub późniejszym etapie swojego życia. Rwa kulszowa to jednak coś innego. Występuje u 13-40% społeczeństwa, a co roku jest wykrywana średnio u 1-2% populacji. Rwę kulszową zalicza się do chorób cywilizacyjnych, wynikających między innymi z trybem życia oraz higieną, stopniem aktywności fizycznej, czy rodzajem wykonywanej pracy zawodowej. Jak można się domyślać, do najbardziej narażonej grupy osób należą przede wszystkim Ci, którzy prowadzą siedzący tryb życia, mają nadwagę, często przenoszą własnoręcznie ciężkie przedmioty lub przebywają przez dłuższy czas w wymuszonej, nieergonomicznej pozycji.
Rwa kulszowa – leczenie
Rwa kulszowa jest dolegliwością, która absolutnie nie przejdzie sama. Konieczna jest interwencja specjalisty oraz skoncentrowanie się na konkretnym przypadku. Zaletą jest jednak to, że zdecydowana większość pacjentów reaguje na leczenie niechirurgiczne takie jak ćwiczenia, zmiana codziennych nawyków oraz terapia tkanek miękkich. Często niezbędne jest również podawanie leków przeciwbólowych. W niektórych, zaniedbanych przypadkach specjalista musi podjąc decyzję o operacyjnym leczeniu ucisku na nerw kulszowy, następnie zaleca rehabilitację oraz zmianę stylu życia.
Doświadczeni lekarze w bardzo wielu przypadkach sugerują również lokalną ekspozycję na ogrzewanie – stosunkowo wysokie temperatury minimalizują stopień nasilenia bólu i pozwalają szybciej pozbyć się problemu.
Co robić by uniknąć rwy kulszowej?
Lepiej zapobiegać niż leczyć – z takiego założenia wychodzi zdecydowana większość fizjoterapeutów i lekarzy. Leczenie zachowawcze to w większości przypadków ruch, który powinien być inicjowany w taki sposób, aby kręgosłup w odcinku lędźwiowym nie był obciążany. Fizjoterapeuci bardzo często zalecają wykonywanie prostych technicznie ćwiczeń, w przypadku których trudno narazić się na różnego rodzaju kontuzje, czy nadmierne obciążenia mięśni, które nie powinny być angażowane w danym ćwiczeniu.
Jak jednak można się domyślać, z racji tego, iż rwa kulszowa jest chorobą cywilizacyjną wynikającą ze stylu życia, kwestią kluczową jest zmiana codziennych nawyków. Mowa przede wszystkim o przyjmowanych w ciągu dnia i w nocy pozycjach. Należy zadbać między innymi o swoje stanowisko pracy – powinno być zorganizowane tak, aby wszystkie zasady ergonomii były spełnione. Nie bez znaczenia pozostaje sypialnia. Przeciętny człowiek poświęca na sen średnio ⅓ swojego życia, a więc warto dołożyć wszelkich starań, by czas spędzony w łóżku był owocny i efektywny. Z tego względu warto sprawdzić, czy materac znajdujący się w Twojej sypialni spełnia Twoje oczekiwania i jest w stanie pomóc Ci w terapii wspomnianego zespołu objawów. Po czym jednak poznać, że czas na zmianę podłoża do snu? Materace, tak jak wszystko inne, mają swoją określoną żywotność. Po jej przekroczeniu można zdać sobie sprawę, że podłoże do snu przestaje spełniać swoją funkcję w 100%. Ale jakie objawy są znamienne dla takiej sytuacji? Ogólna norma zakłada, że materac powinno się wymieniać na nowy po upływie 7-10 lat. Często zdarza się jednak tak, że czas ten zostaje skrócony – jest tak na przykład w przypadku alergików, którzy, ze względu na gromadzące się w wyrobie roztocza, powinni wymieniać swoje akcesoria sypialniane co około 5 lat. Warto więc kierować się przede wszystkim swoimi indywidualnymi odczuciami. Sygnałem alarmowym dla użytkownika konkretnego materaca powinno być wielogodzinne przewracanie się z boku na bok w poszukiwaniu idealnej pozycji przed snem, a także wstawanie z uporczywym bólem pleców.
Wiesz już, czym jest rwa kulszowa, jak się objawia i jak przebiega leczenie. Zacznij działać już dziś i dołóż wszelkich starań, aby wprowadzić w swoje życie jakąkolwiek profilaktykę – nie warto komplikować sobie życia poprzez tego typu schorzenia.
Sylwia Pierzchlewicz
mgr fizjoterapii, trener personalny
