Choroby autoimmunologiczne występują coraz powszechniej w społeczeństwie. Ich rozpowszechnienie spowodowało, że większość ludzi stała się bardziej świadoma roli układu immunologicznego, jednak mimo to dla badaczy wciąż w dużym stopniu stanowią zagadkę. Czym jest układ immunologiczny oraz w jaki sposób w pojawiają się choroby autoimmunologiczne?
Czym są choroby autoimmunologiczne?
Każdy człowiek posiada układ immunologiczny, którego zadaniem jest zapobieganie rozwijaniu się wszelkiego rodzaju infekcji. To właśnie dzięki niemu powstają wszelkie mechanizmu odporności, a człowiek jest w stanie funkcjonować w środowisku – w otoczeniu licznych drobnoustrojów chorobotwórczych czy alergenów. Jednak czasem zdarza się tak, że układ immunologiczny zaczyna rozpoznawać własne komórki jako zagrożenie i je niszczyć – to właśnie nazywamy chorobą autoimmunologiczną. Wśród nich wyróżnić można przede wszystkim:
- choroby narządowo swoiste – czyli takie, które dotyczą tylko jednego narządu. Do nich należą przede wszystkim: choroba Hashimoto, niedokrwistość Addisona-Biermera, cukrzycę typu I, stwardnienie rozsiane czy choroba Addisona,
- choroby układowe – czyli takie, które dotyczą całego układu (czyli wielu narządów, bądź całej tkanki). Do nich należą przede wszystkim: zapalenie jelita grubego, pierwotną marskość żółciową wątroby, ostre rozsiane zapalenie mózgu i rdzenia, bielactwo nabyte czy sarkoidoza.
Choroby autoimmunologiczne w dużej mierze są uwarunkowane genetycznie, co oznacza, że można odziedziczyć skłonności do zachorowalności po rodzicach. Jednak sama predyspozycja nie wystarczy, ponieważ potrzebne są jeszcze dodatkowe czynniki, takie jak stosowane leki czy infekcje wirusowe, aby wywołać reakcję. Ponadto warto pamiętać, że zachorować można w każdym wieku – zarówno jako małe dziecko, jak i senior.
Choroby autoimmunologiczne – przyczyny i objawy
Powstawanie chorób autoimmunologicznych nie jest dokładnie znane. Wiadomo jednak, że dużą rolę odgrywa tutaj zaburzenie w mechanizmie autotolerancji – czyli prawidłowego chronienia własnych komórek. Oprócz predyspozycji genetycznych, które odgrywają tutaj kluczowa rolę, za przyczyny uznaje się także:
- płeć,
- hormony płciowe,
- infekcje bakteryjne lub wirusowe,
- stosowane leki,
- nieprawidłowa dieta,
- długotrwały stres.
Choroby autoimmunologiczne są bardzo zróżnicowaną grupą chorób, przez co nie mają konkretnych objawów. W dużej mierze zależą one od tego, jaki narząd bądź układ zostanie zaatakowany. Do najczęściej pojawiających się objawów chorób autoimmunologicznych należy przewlekłe zmęczenie, zmiana masy ciała, zwiększone pragnienie, zmiany w wyglądzie skóry oraz suchość oka. Są to mało specyficzne objawy, dlatego warto obserwować zmiany, jakie zachodzą w organizmie i w razie niepokojących reakcji, które mają przewlekły lub powtarzający się charakter – skonsultować się z lekarzem.
Jak leczyć choroby autoimmunologiczne?
Na początku należy udać się do lekarza pierwszego kontaktu. To właśnie na tym etapie następuje wstępna rozmowa, z której lekarz może wywnioskować, co może danemu pacjentowi dolegać. W celu dokładnej diagnostyki pacjent zostaje skierowany do poradni specjalistycznej, oczywiście w zależności od podejrzewanej choroby, ponieważ może to być np. poradnia endokrynologiczna, reumatologiczna czy dermatologiczna. Dokładne rozpoznanie choroby autoimmunologicznej nie jest łatwe, ponieważ trzeba wykonać szereg badań diagnostycznych, do których zaliczyć można:
- morfologię krwi,
- badanie moczu,
- badanie obrazowe,
- biopsję.
Wykonanie oznaczenia poziomu cholesterolu czy hormonów, a także wykrycie konkretnych przeciwciał w znacznym stopniu umożliwia określenie, na jaką chorobę autoimmunologiczną cierpi pacjent. Jednak tego rodzaju chorób nie da się wyleczyć, a jedynie poprzez zastosowane leczenie oraz ciągłą kontrolę – złagodzić objawy. Pozwala to zachować normalność w każdej wykonywanej czynności, a jedynym odchyleniem od normy są częstsze badania.
Każde zaburzenie prawidłowego działania organizmu jest w pewien sposób odczuwalne. Podobnie jest z chorobami autoimmunologicznymi, które w pewien specyficzny sposób dają o sobie znać – trzeba tylko wiedzieć, jak to zinterpretować. Szybka reakcja oraz poprawne rozpoznanie pomoże pacjentowi nie tylko podjęcie leczenia, ale także umożliwi w pewien sposób powrót do normalności. Choroba autoimmunologiczna nie jest wyrokiem i można żyć z nią na co dzień, jak to robi wiele Polaków, wystarczy tylko w razie niepokojących objawów udać się na badania.
